Onlangs postte een vriendin van mij op Facebook een nieuwe zakelijke profielfoto met de vraag wat wij als vrienden ervan vonden. Was deze passend in een professionele setting? Een zeer serieuze dame met ogenschijnlijk weinig plezier in het leven kijkt me aan. Ik maak me zorgen; waarom kiest zo’n vrolijke vrouw ervoor om een kleurloze foto van zichzelf als de beste professionele variant van haarzelf te zien? Waarom bekent ze niet kleur over wie ze is?

Waarom moet je kleur bekennen?
Creativiteit wordt gezien als dé competentie van de toekomst. Omdat de maatschappij snel verandert, en omdat alles wat standaard is gedaan kan worden door ‘robots’. Belangrijk om te beseffen is dat creativiteit bijna altijd ontstaat door de samenkomst van verschillende soorten mensen en zelden door een enkel individu. Creativiteit in teams gaat over je eigen kleur inzetten naast de kleur van een ander, en niet mee te kleuren met die ander.

Waarom wil je niet kleur bekennen?
Om teams hierbij te kunnen helpen moeten we beseffen waarom professionals zichzelf als stockfoto’s gaan gedragen. Het gaat over het menselijke verlangen om erbij te horen en de overtuiging dat dat kan door je te conformeren aan de norm. Klopt deze aanname? Ja. Laten we er niet sociaal wenselijk omheen draaien dat diversiteit leuk en fijn is. We werken en wonen allemaal het liefste samen met mensen die op onszelf lijken. Als een nieuwe collega het pand binnenkomt, leggen we uit dat je bij ons geen pak aan hoeft te doen, dat we op vrijdag altijd een gezellige borrel hebben en dat we staand vergaderen omdat het energie geeft. Mensen die afwijken worden eigenzinnig genoemd, buitenbeentjes en worden steeds vaker zzp’er. Wil je erbij horen  dan moet je je aanpassen.

Daarnaast zijn de meesten van ons er niet van overtuigd dat onszelf zijn voldoende waarde toevoegt of op de juiste waarde wordt geschat. Ergens diep van binnen is er een hardnekkige overtuiging dat niemand op de echte ik zit te wachten. Dat is ook niet onlogisch omdat we al snel gecorrigeerd worden als we afwijken. We vinden het zelf vaak ook moeilijk als anderen afwijkend gedrag laten zien. Het compromis is dat iedereen wat op zichzelf inlevert. Als je teveel van jezelf laat zien, noemen we dat ‘onprofessioneel’.

Hoe ziet een creatief team eruit?
Een voorbeeld van een creatief team dat we allemaal kennen is The A-Team. Dit team bestaat uit vier sterke karakters met één missie. Elk teamlid heeft een talent, maar ook zeker een zwakte. Ze balen regelmatig van elkaar, maar weten tegelijkertijd dat ze elkaar nodig hebben om hun unieke kwaliteiten.
Uiteraard is dit fictief maar wel heel leerzaam. Voor creativiteit is het nodig dat we onszelf voluit zijn zonder elkaar daarin te verliezen. Dit is alleen mogelijk als we beseffen dat we de ander en ook onszelf echt nodig hebben, met al onze kennis en menselijke rariteiten, om tot een vernieuwende oplossing te komen. Het is eigenlijk heel verwarrend als iedereen ‘de professional’ gaat spelen waardoor we niet meer weten wat we nu eigenlijk echt aan elkaar hebben.

Tips voor de coach
Wat vraagt dit alles van de teamcoach of facilitator van een team dat de ambities heeft om vernieuwend te zijn in wat ze doen?

• Gemeenschappelijk doel: Stel de gewetensvraag of elk teamlid het gestelde doel ook tot in de tenen ambieert, anders is het veel te aantrekkelijk om terug te schieten naar een werknemersmindset. Geloven de teamleden elkaar voldoende om persoonlijk risico te nemen?
• Onderlinge afhankelijkheid: Waarom zit elk teamlid juist in dit team? Wat is jouw specifieke toegevoegde waarde? Wat weet je, kan je, hoe denk je, en wat ga jij eigenlijk automatisch doen als we je niet remmen. Dat willen we zien!
• Creatieve spanning: Veel organisaties kiezen voor procedures om te voorkomen dat mensen elkaar in de weg zitten, maar dit smoort de creatieve spanning in de dop. Aan de coach de taak om de spanning juist op tafel te krijgen, en teamleden te leren dit aan te gaan.
• Zelf ook kleur bekennen: Een coach is een mens en heeft dus altijd kleur in zijn feedback. Als je eigenaarschap en openheid in het team wil kan jij niet achterwege blijven met jouw rol in het proces.

Rutger Slump, teamcoach en trainer in de opleiding Teamcoaching ‘Winning Teams’.

Wil jij je specialiseren tot teamcoach? Kijk of de Specialisatie Teamcoaching ‘Winning Teams’ bij je past en meld je aan voor een van de introductieworkshops.

Ben je leidinggevende en wil je je teamcoachende vaardigheden ontwikkelen? Kijk dan bij de opleiding Van Manager tot Teamcoach.