Heb jij oog voor de contexten binnen een team?

‘Van het enkelvoudig coachen van groepen en teams moeten we eigenlijk af. Want wie bijvoorbeeld alleen maar kijkt naar de communicatieprocessen in een groep, zonder oog voor de context waarin groepsactiviteiten plaatsvinden, mist wezenlijke informatie’, volgens Wim Goossens.

Wim Goossens, expertdocent aan de Zuyd Hogeschool en verbonden als docent en trainer aan het Europees Instituut de Baak ontwikkelde het IPG-model (Integrale Procesbegeleiding van Groepen) waarmee complexe groeps- c.q. teamdynamieken, -fenomen en –processen in hun onderlinge samenhang doorgrond en begeleid kunnen worden. Dit model zoekt een samenhang tussen de volgende vier kernelementen:
1. de context van de groep;
2. groepsontwikkeling;
3. niveaus;
4. leiderschap.

In dit artikel belichten we kort verschillende invloeden van de context op teams.

Verschillende invloeden van de context op teams

Wim: ‘In elk team spelen meerdere contexten een rol. Ik ga hierbij uit van vijf contexten die in elk team in mindere of meerdere mate aanwezig zijn:
de culturele context,  de maatschappelijke context,  de organisatorische context, het team zelf als context en de persoonlijke context van de deelnemer.’

‘Denk bij de culturele context aan bijvoorbeeld de ik- of wij-cultuur, de Oosterse of Westerse cultuur, de vrouwelijke of mannelijke cultuur en daaruit voortvloeiende culturele uitingsvormen, rituelen en gebruiken.’
In een teambespreking komt bijvoorbeeld naar voren dat een teamlid met een Indische achtergrond zo weinig hulp aan zijn collega’s vraagt, terwijl hij vanuit zijn cultuur geleerd heeft zich bescheiden op te stellen.

‘Als je kijkt naar de maatschappelijke context dan let je op de sociaal maatschappelijke achtergrond van de deelnemers in het team, de maatschappelijke status of het imago van de teamleden en de economische situatie.’
Tijdens een teambegeleiding verwijt Harry Marian dat ze nooit naar hem luistert omdat hij in haar ogen toch altijd een timmermanszoon zal blijven en zij de ingenieursdochter is.

‘Qua organisatorische context is het type bedrijf of instelling van belang; is het bijvoorbeeld een profit of non-profit organisatie? Hoe ziet de organisatiestructuur eruit, wat is het organisatiemodel, wat is de organisatiecultuur, is er een diversiteit aan culturen? Wat is het draagvlak van het team in de organisatie. Over welk organisatiegebied spreken we etc.’
Marian zit in een organisatie met een “echte klaagcultuur”. Op enig moment wordt ze emotioneel en vertelt hoe de teampressie haar belemmert om geïnspireerd over haar werk te praten.

‘Daarnaast is het team zelf ook een belangrijke context. Wat is de doelstelling van het team, wat is de samenstelling, zijn er specifieke werkprocedures, in welke fase verkeert de groep qua ontwikkeling?’

Het team praat in een tweespalt met elkaar: de oude gedegen medewerkers en de jongeren. Tijdens een teambespreking wordt de generatiekloof duidelijk als een oudere medewerker zich ergert aan het smartphone-gebruik van de jongere medewerker,waarna deze zegt: “man, ik ben op internet meer informatie aan het opzoeken over het onderwerp waarover we het hebben”.

‘En natuurlijk de deelnemer zelf. Hoe ziet de leefwereld van hem/haar eruit, wat zijn kwalitatieve invloeden uit de persoonlijke leefwereld, wat zijn belangrijke levenservaringen of relevante actuele invloeden zoals bijvoorbeeld verlieservaringen of stress? In welke levensfase verkeren de verschillende deelnemers?’
Tijdens een teamsessie blijkt dat (de fysiek ook stevige) Ria volledig is gesocialiseerd op open en direct te zijn, terwijl haar collega (fysiek fragiel) altijd geleerd heeft dat je beter kunt inslikken en dat het risicovol is je gevoel of mening te uiten. De socialisatie van deze teamleden herhaalt zich als een parallelproces in het team.

Hiermee is in vogelvlucht een overzicht gegeven van de verschillende contexten binnen een team; één van de vier kernelementen binnen het IPG-model.

Dit artikel verscheen in het digitale Coaching Magazine, een gezamenlijke uitgave van de Baak en het Europees Instituut.

Wil je teamcoach worden? Schrijf je in voor de gratis introductieworkshop. Trainers Wim Goossens en Ellen van Dam geven je inzicht in de opbouw en inhoud van de Specialisatie Teamcoaching. Door middel van een aantal oefeningen krijg je een voorproefje van wat er zoal aan bod komt tijdens de opleiding.